نکاتی درباره ماده ای که عامل انفجارهای سهمگین بیروت بود - وبلاگ همه خوبا

به گزارش وبلاگ همه خوبا، یورو نیوز در گزارش خود می نویسد: با گذشت کمتر از 24 ساعت از انفجار مهیب روز گذشته بیروت، حدس و گمان ها درباره عامل آن ادامه دارد. مطابق آنچه مقامات سیاسی لبنان تا کنون درباره علت حادثه اعلام نموده اند، انفجار در اثر اشتعال مقدار زیادی از ماده نیترات آمونیوم موجود در یک انبار اتفاق افتاده است.

میشل عون، رئیس جمهوری لبنان در مورد این انفجار گفته است دو هزار و 750 تُن نیترات آمونیوم به مدت شش سال در بندر بیروت و بدون تمهیدات ایمنی نگه داشته شده و دلیل انفجار نیز همین امر بوده است.

بنا بر گزارش ها، این محموله از یک کشتی که در سال 2013 میلادی در بندر بیروت مستقر شده تخلیه و سپس در یکی از انبارها ذخیره شده بوده است.

اما این ماده چیست و چرا باعث انفجار شده است؟

نیترات آمونیوم با فرمول شیمیایی NH4NO3 یک ماده طبیعی با قابلیت انحلال بالا در آب و به شدت گرمازا است.

بزرگترین معدن نیترات آمونیوم در بیابان آتاکاما در شیلی قرار گرفته است. این ماده شیمیایی قبلاً به طور عمده از این معدن استخراج می شد، اما اکنون تقریباً 100 درصد این ماده شیمیایی که در صنعت استفاده می گردد از ترکیب مصنوعی آمونیاک با اسید نیتریک به دست می آید.

نیترات آمونیوم به چه درد می خورد؟

نیترات آمونیوم در صنعت کشاورزی به عنوان یک کود نیتروژنی استفاده می گردد. این ماده هر چند گران محسوب می گردد، اما در اغلب شرایط از پایداری بالایی در طبیعت برخوردار است و به همین دلیل فعالان صنعت کشاورزی آن را نسبت به دیگر کودهای نیتروژنی ترجیح می دهند.

این ماده همچنین عنصری کلیدی در ساخت ماده آنفو (ANFO) است که در انفجارهای کنترل شده صنعتی در دنیا به وفور استفاده می گردد.

بنا بر آمار بیش از 80 درصد انفجارهای مرتبط با ساخت و ساز و همینطور بخش معدن در آمریکا با استفاده از ماده آنفو انجام می گردد که مخلوطی است از نیترات آمونیوم و سوخت فسیلی.

چه چیزی باعث انفجار نیترات آمونیوم می گردد؟

شرایط خاصی باید اتفاق بیافتد که این ماده پایدار بدون سوخت جانبی یا دیگر کاتالیزور خارجی خود به خود منفجر گردد.

نیترات آمونیوم یک ماده انرژی زا است که با تجزیه قابلیت اشتعال زایی پیدا می نماید. اگر مقدار زیادی نیترات امونیوم روی هم جمع شده باشند، می توانند امکان فراوری و گسترش آتش را بدون احتیاج به عامل محرک خارجی نظیر بنزین یا گازوئیل فراهم آورند.

وقتی آتش شعله ور شد، نیترات آمونیوم در اثر واکنش های شیمیایی اکسیژن آزاد می نماید، امری که به نوبه خود باعث شعله ورتر شدن آتش می گردد. در همان حال که ماده شیمیایی گرم می گردد، گاز داغ در هوا منتشر می گردد و در صورتی که مکان بسته باشد این گازها روی هم جمع شده و باعث یک انفجار یکپارچه خواهند شد.

بمب های کود شیمیایی، سلاح مورد علاقه تروریست ها

کودهای شیمیایی به خاطر قیمت به نسبت کم و در دسترس بودنشان در ساخت بمب استفاده می شوند. نیترات آمونیوم به مانند موتور انفجار عمل می نماید، اما برای حادث شدن انفجار احتیاج به فعال کننده و سوخت نیز هست.

انرژی آزاد شده حاصل از عملکرد فعال کننده، نیترات آمونیوم را بخار می نماید. در نتیجه این فعل و انفعال مولکول آمونیوم و نیترات می شکنند و حجم زیادی از اکسیژن به طور ناگهانی آزاد می گردد. این انتشار سریع اکسیژن حاصل از تجزیه کود همراه با انرژی فعال ساز و سوخت، انفجار را سبب می گردد.

حملات با کود شیمیایی

در ده های اخیر گروه های تروریستی بارها با استفاده از بمب های کود شیمیایی حملاتی را ترتیب داده اند. از جمله معروف ترین آن ها می توان به انفجار اوکلاهاما سیتی در سال 1995 اشاره نمود که منجر به مرگ 168 تن شد.

انفجار تروریستی سال 96 در منچستر با 200 زخمی و انفجار خودروی بمب گذاری شده در لندن در همان سال نیز از جمله انفجارهای مبتنی بر بمب های کود شیمیایی بود.