عباس صفاری ادا و اطوار نداشت - وبلاگ همه خوبا

به گزارش وبلاگ همه خوبا، حافظ موسوی با بیان ویژگی های شعری عباس صفاری، می گوید: عباس صفاری آدمی بسیار صادق و صمیمی بود و ادا و اطوار نداشت.

این شاعر و از دوستان عباس صفاری در پی درگذشت او، در گفت وگو با وبلاگ همه خوبا اظهار کرد: یاد عباس صفاری گرامی. خبر بسیار تأسف بار و نارحت کننده ای است. البته چندسال پیش هم مشکل ریه پیدا نموده بود و آن بار خوشبختانه خطر برطرف شد اما گویا عباس با همه صبوری اش نتوانست کرونا را از رو ببرد و متأسفانه این شاعر عزیز را از دست دادیم.

او سپس درباره آشنایی اش با عباس صفاری گفت: اوایل دهه 70، زمانی که آقای شمس لنگرودی در آمریکا بود، با عباس صفاری مراوده داشت. یک بار نامه ای به دست من رسید که شروعش را آقای شمس نوشته و عباس را معرفی نموده بود. از آن موقع مکاتبه ما با عباس صفاری شروع شد. این موضوع در دوره ای بود که هنوز در ایران کتابی چاپ ننموده بود. او کار گرافیک و نقاشی هم انجام می داد و یک نوع سیستم چاپ دستی هم داشت و در منزلش کارهایی را چاپ می کرد و نمونه هایی از آن را هم به ایران آورد؛ در سفر آخر خود به ایران تصویری از مایاکوفسکی را با سیستم چاپ دستی اش برای من آورد. آن را قاب نموده ام، کارش جلو چشم من است و همیشه من را به یاد او خواهد انداخت.

موسوی درباره ویژگی های عباس صفاری اعلام کرد: یکی از ویژگی هایش این بود که نامه هایی که می نوشت نامه های عادی ای نبود، نامه هایش را با نوعی کار گرافیکی توام می کرد. یادم هست او در خارج از کشور با مجله ای با عنوان سنگ همکاری می کرد و از من خواست درباره شعر فارسی در ایران با او همکاری کنم، در نامه ای برایش نوشتم که حالا چرا نامش را سنگ گذاشتید؟ در نامه بعدی که برایم فرستاد، نامه به شکل دایره بود و در فرم دایره نوشته شده بود و برای خواندنش مجبور بودی آن را بچرخانی و به آخر متن که می رسیدی، نوشته بود احتمالا متوجه شدید که برای چه سنگ! در واقع در این چرخش یک نوع سنگ آسیاب بود.

او سپس گفت: عباس صفاری پیش از آن که در ایران کتاب منتشر کند، یکی دو کتاب در خارج از کشور در آورده بود که آخرینش در ملتقای دست و سیب بود. این کتاب در خارج از کشور جایزه ای هم در بین شاعرانی که در خارج از کشور کتاب منتشر نموده بودند، برده بود اما سبک و سیاق آن کتاب بیشتر به زبان شعر پیش از انقلاب نزدیک بود و مقداری زبان حماسی و به اصطلاح ادبی داشت. در نیمه دهه 70 رفت و آمد عباس صفاری به ایران شروع شد و می توان گفت، در جریان تحولات شعر فارسی در دهه 70 بود. او با گروه ما که به سبک و سیاق خاصی از شعر علاقه مند بودیم و آن را دنبال می کریم چه در مواقعی که به ایران می آمد و با ما رفت و آمد داشت و چه در مکاتباتش همراه بود و با تحول زبانی و مضمونی در شعر فارسی جلو آمد و درخشید.

این شاعر و منتقد ادبی در ادامه اعلام کرد: اولین کتاب عباس صفاری دوربین قدیمی بود که این کتاب را در دو بخش برای من فرستاد؛ بخشی شعرهای قدیمی ترش بود و بخشی هم شعرهای جدیدش که مربوط به دهه 70 بود. من این شعرها را به نشر ثالث دادم و کتاب درآمد و خوشبختانه برنده جایزه کارنامه هم شد. این جایزه در معرفی شعر عباس صفاری خیلی موثر بود، البته خود شعرهای او این ویژگی را داشت که همزمان مخاطب خاص و مخاطب عام را مجاب کند. بعد هم کتاب های بعدی اش درآمد و با استقبال روبرو شد.

او سپس توضیح داد: صفاری آدمی بسیار صادق و صمیمی بود، ادا و اطوار نداشت و آن چه را از زندگی خود در غرب برداشت می کرد، در شعرهایش آشکار بود. مضافا این که همیشه ته مایه ای از خاطرات و یادهایش از زندگی در ایران و یزد و سنت هایی که در ایران بود و تلفیق این ها با زندگی مدرن در آمریکا (تجربه های انسان ایرانی مهاجر) را در شعرهایش داشت. این مجموعه درواقع فضایی را برای شعر عباس صفاری ایجاد می کرد که فضای دلپذیری بود یعنی تنوع موضوعی داشت، ضمن این که از مسائل روزمره صحبت می کرد؛ مثلا یک مهمانی ساده، خرید یک هدیه برای همسرش و مکالمه ای با فرزند و دوستش در دیار غربت. مجموع این ها با سادگی زبان مخاطب را گیج نمی نماید و در وهله اول می تواند امکان تماس را فراهم کند، ضمن این که شعرش در لایه های بعدی از ژرفای بیشتری برخوردار می شد.

موسوی تأکید کرد: شاید مهم ترین مسئله در عباس صفاری برخورد صادقانه و صاف و زلالش با شعر و زندگی بود و آن ها به شعر عباس صفاری موقعیتی می داد که طیف گسترده ای از مخاطبان و خوانندگان را جذب کند؛ در واقع تنوع اقلیمی و فرهنگی و تنوع رویکرد به اسطوره های شرقی و غربی یک فضای منحصر به فرد برای عباس صفاری ایجاد می کرد. شما همزمان آمیزه ای از این ها را در شعر عباس صفاری می بینید و با قلمرو متنوع تری سروکار دارید. این که شعر عباس صفاری به شعر ساده نویسی شهرت پیدا نموده به نظر من بیانگر همه ماجرا نیست و آن چه در دل این زبان ساده وجود دارد تنوع مفاهیم فرهنگی و تنوع تجربه هایی است که هم به شرق و ایران و هم به فرهنگ غرب وصل می شد. ضمن این که صفاری آدم اهل سفری بود؛ یعنی تجربیاتی در سفر به آمریکای لاتین به دست آورده بود و رابطه ای با اسطوره ها داشت. یک بار در آمریکا مهمان عباس صفاری بودم، من را به جایی برد که صنایع دستی و محصولات فرهنگی آمریکای لاتین بود، او می خواست به من نشان دهد سنگ آفتابی که پاز در شعرش می گوید، چیست. در واقع او برخورد عمیقی با تجربیات روزمره در سطوح مختلف داشت. ما در شعر او در عین برخورد ظاهرا ساده با تجربیات زندگی با یک نوع درک هستی شناختی نیز روبرو می شویم.

او در ادامه اعلام نمود: چیزی که در شعر عباس صفاری اهمیت دارد و آن را جذاب می نماید، برخورد طنزآمیز و استفاده از تلمیحات متنوع است که ممکن است خواننده با آن ها آشنایی نداشته باشد اما او به گونه ای از ابزارها و تکنیک ها استفاده می نماید که اگر خواننده نتواند با آن ها ارتباط برقرار کند، کل شعر را از دست نمی دهد و شعر را در کلیت خود جذب و درک می نماید.

حافظ موسوی در بخش دیگری از سخنانش تاکید نمود: عباس صفاری دغدغه ایران را داشت، یعنی گاهی که به ایران می آمد، سفرش را طوری تنظیم می کرد که بخش هایی از آداب و رسوم مناطق مختلف ایران را مثلا مراسم ویژه محرم در یزد را از نزدیک ببیند. با وجود این که بیشترینه عمر خود را در غرب گذرانده بود، جزئیاتی از زندگی مثلا در یزد را در ذهن داشت. خوبی عباس صفاری این بود که به نوستالژی وجه رمانتیک نمی داد، شاعر مدرنی بود که نوستالژی را که برای یک شاعر دور از وطن خیلی طبیعی است، به صورت سوزناک و آرزوهای رمانتیک مطرح نمی کرد.

او در انتها گفت: عباس صفاری کمتر با سیاست به معنای تعیین و انضمامی اش درگیر بود؛ بیشتر گرایش اجتماعی داشت. شعور سیاسی داشت اما این گونه نبود که درگیری سیاسی داشته باشد. در یکی از سفرها متأسفانه در همان یزد برایش مسئله ای ایجاد شد، برگشت و ماجرا را تعریف کرد، غمگین و متأسف شدیم و این باعث شد دوره ای سفرش به ایران قطع گردد، غیر از این موارد اغلب هر یکی دو سال حتما یک بار به ایران می آمد.، اگر به ایران هم نمی آمد، مدام با دوستانش در ایران در ارتباط بود.