رهبر القاعده و جانشین بن لادن به احتمال زیاد مرده است ، القاعده پس از گذشت دو دهه از 11 سپتامبر در چه حالی است؟ - وبلاگ همه خوبا

به گزارش وبلاگ همه خوبا، در نوزدهمین سالگرد حملات 11 سپتامبر در ایالات متحده، گویا القاعده -عامل حملات- در شرایط نامناسبی واقع شده است.

گروه سیاسی وبلاگ همه خوبا؛ وبگاه خبری وابسته به شبکه دنیای BBC در گزارشی به تاریخ 11 سپتامبر 2020 با عنوان حملات 11 سپتامبر: چه اتفاقی برای القاعده افتاد؟ نوشت: شاخه القاعده در سوریه، پس از درگیری با نیروی رقیب خود تحریرالشام از ماه ژوئن دیگر خبری از آن شنیده نشد. شاخه القاعده در یمن متحمّل شکست های میدانی [از نیروهای انصارالله] شدند. فرمانده شاخه شمال آفریقا القاعده توسط نیرو های ارتش فرانسه در ماه ژوئن کشته شد و هنوز جانشینی برای آن معین نشد. درهمین احوال، ایمن الظواهری ـ رهبر القاعده ـ در غیبت رسانه ای به سر می برد و این ظن را تقویت می نماید که مرده است.

نیرو های القاعده بصورت ایدئولوژیک در یک دوراهی نهاده شده اند: نوسازی و منعطف شدن به منظور ارائه یک چهره موجه از خود در میان مسلمانان [اهل سنّت] جهت بقاء یا چسبیدن به مشی خود و پذیرفتن خطر طرد شدن از سوی مسلمانان [اهل سنّت].

هر کدام از موارد فوق خطرات خاص خود را دارد. درباب موضوع اول، این عمل می تواند اعتبار این گروه را [در میان رقبای خود] به خطر اندازد و منجر به انشعاب و چندپارگی توسط طیف رادیکال تر گردد. در حالی که اگر رویّه دوم به عنوان خط مشی القاعده قرار گیرد، ممکن است ظرفیت عملیاتی آن به طرز قابل ملاحظه ای محدود گردد و حتی به نقطه ای برسد که مرگ القاعده رقم بخورد.

القاعده در سوریه ـ که فی الحال تحت عنوان حراس الدّین شناخته می گردد ـ نتوانست گستره نفوذی برای خود ایجاد کند. این شکست از یک سو به سبب درگیری بود که با رقیب [قدرتمند] خود [در شمال سوریه] داشت و از سوی دیگر تحت نظرگیری نیروهای ارشد شاخه سوری القاعده [و یاری به رقیب تروریست آن تحریرالشام به فرماندهی الجولانی] توسط ائتلاف آمریکاست ـ اعضای تحریرالشام از نیروهای جبهه النصره، شاخه القاعده سوریه بودند که همچون داعش بیعت با القاعده را شکستند و نیروی موازی در سوریه تشکیل دادند. القاعده در کف میدان فاقد محبوبیت است. از نگاه سوری ها، برند القاعده یک تهدید و به مثابه قطب مغناطیسی است که اقدام و واکنش حکومت ها و جوامع بین المللی را به سمت خود جذب می نماید. حراس الدّین در طول دو ماه گذشته، پس از درگیری گسترده با رقیب قدرتمند خود (تحریرالشام) و هدف قرار دریافت سران ارشد این گروه در حملات مشکوک ائتلاف آمریکا هیچ تحرکی از سوی آن رؤیت نشده است.

شاخه القاعده در یمن ـ به نام القاعده شبه جزیره عربی/AQAP شناخته می گردد ـ که روزگاری ترسناک ترین شاخه القاعده محسوب می شد، امسال ضربات متعددی متحمل شده و در حال حاضر یکی از شاخه های منفعل و خنثی [سازمان تروریستی القاعده] است. فرمانده گروه القاعده شبه جزیره عربی در جریان حمله پهبادی آمریکا در ژانویه مورد هدف نهاده شد و اخیراً نیز پایگاه های خود در استان البیداء را در نبرد با نیرو های حوثی [انصار الله] از دست داد. [به نظر می رسد] سال های عملیات جاسوسی و نفوذ در این گروه، هدف گیری دقیق فرماندهان ارشد را تسهیل نموده است. البته اختلافات و شکاف داخلی نیز عاملی موثر بوده است. در همین حال، وقوع یک اتفاق در سال گذشته نشان داد که AQAP هنوز در حال ایفای نقشی است که سابقاً به دلیل آن چهره ای مهیل داشت: سازمان دهی عملیات به سبک گرگ تنها ـ در این سبک، افراد به صورت انفرادی اقدام به عملیات می نمایند بدون اینکه از جانب سازمانی مورد پشتیبانی قرار بگیرند.

گروه AQAP در فوریه گفت که این گروه، پشت عملیات تیراندازی پایگاه پنساکولای نیروی دریایی آمریکا در دسامبر 2019/ آذر 1398 واقع شده است که توسط یک نظامی سعودی به نام الشمرانی اجرایی شد.

شاخه مغرب اسلامی سازمان القاعده (AQIM) هم در جریان درگیری با ارتش فرانسه در اقتصادی (از مستعمرات سابق پاریس) فرمانده الجزایری خود را از دست داد. پس از گذشت سه ماه، این گروه هنوز جانشینی برای فرماندهی این گروه انتخاب ننموده است. هنوز معین نیست ولی جایگاه خالی فرماندهی در این شاخه القاعده، نشانگر شرایط مناسب در داخل این گروه نیست.

نفوذ به کشور الجزایر و منطقه شمال آفریقا برای القاعده سخت است؛ چرا که [به زعم اهالی این منطقه] میراث دار گروه تند و رادیکال GIA در دهه 90 است که مسئول مرگ بسیاری از شهروندان الجزایری بود.

جماعت نصرت (JNIM)، شاخه القاعده اقتصادی که در بورکینافاسو و گاهی نیجر نیز عملیات می نماید، درسال 2017 تشکیل شد. پس از الشباب ـ شاخه القاعده در سواقتصادی ـ فعال ترین شاخه القاعده [در دنیا] است. حملات جماعت نصرت (JNIM) تا حدّ زیادی بر روی نظامیان محلی و نیروهای خارجی به خصوص ارتش فرانسه در منطقه ساحل متمرکز است. این شاخه القاعده در فوریه آمادگی خود را برای مصاحبه با دولت اقتصادی گفت که با سقوط دولت این کشور در ماه گذشته طی یک کودتای نظامی، سرنوشت این مصاحبهها نیز به محاق رفت.

الشباب بدون تردید عظیمترین تهدید حال حاضر و قدرتمندترین شاخه القاعده [در دنیا] است. این گروه تروریستی دارای قلمرو و نوعی از حکمرانی در مناطق روستایی واقع در مرکز و جنوب سواقتصادی می باشد. علاوه بر این، الشباب مدّعی است که درحال انجام عملیات های سطح بالا و حملات روزانه در خاک سواقتصادی و بعضی اوقات در کشور همسایه کنیا ـ می باشد. از جمله عملیات عظیم الشباب می توان حمله به پایگاه Manda Bay آمریکا در کنیا (ماه ژانویه/دی) اشاره نمود که منجر به کشته شدن سه نظامی آمریکایی و انهدام چندین هواپیما شد. در ماه آگوست/مرداد، یک هتل ساحلی در موگادیشو که مقامات دولتی به آن رفت و آمد داشتند را مورد تهاجم قرار دادند و ده ها تن را کشتند.

ایمن الظواهری، رهبر القاعده تنها یک مرتبه در سال 2020 و به وسیله پیغام ویدئویی در مقابل انظار ظاهر شد. یک ماه قبل از آن؛ طیف هوادار داعش حدس و گمان هایی را مطرح نموده بودند که الظواهری یا مرده است و یا سکته نموده و در حال حاضر ناتوان است. این ظن داعش برپایه عدم انتشار ویدئوی جدید و سکوت درباره وقایع مهم توسط الظواهری شکل گرفته است.

طی سال های گذشته، چندین تن از مقامات رسمی مرکز فرماندهی القاعده یا در منطقه افغانستان-پاکستان و یا در سوریه توسط پهبادهای آمریکا [با هدف تقویت تحریرالشام به رهبری الجولانی] کشته شدند. پیمان صلح آمریکا - طالبان در فوریه منعقد شد که طبق آن مقرّر گشت طالبان [در ازای دریافت امتیازات مدنظر از واشنگتن] به هیچ یک از گروه های مسلح و شبه نظامی از سراسر دنیا پناه ندهد. این شرط می تواند اوضاع را برای مقامات ارشد القاعده که در پی یافتن مکانی امن هستند، پیچیده تر کند.

بی بی سی در انتها گزارش خود نوشت: القاعده درصدد است از بحران دنیای کرونا و اعتراضات نژادی در آمریکا جهت جلب حمایت برای مقاصد خود استفاده کند. این سازمان، ملت های غربی را مخاطب قرار داد که تنها به وسیله مبارزه مسلحانه برخورد نژادپرستانه با آفریقایی - آمریکایی تبارها در ایالات متحده قابل سرنگونی است. اما جای تردید است که چنین پیغامی از سوی گروهی که [متهم به] ارتکاب عظیمترین حمله تروریستی تاریخ در خاک آمریکا است درمیان مردم ایالات متحده طنین انداز گردد؛ تازه در صورتی که این پیغام به گوش آن ها برسد!

ترجمه: ایلیا فروزش

*تمام مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.