خلق داستان و شعر بدون خیال شدنی نیست - وبلاگ همه خوبا

به گزارش وبلاگ همه خوبا، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در خوزستان، نشست های مجازی شعرخوانی و قصه خوانی بچه ها و نوجوانان از سوی دبیرخانه جام باشگاه های کتابخوانی در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در گستره سراسری، از اواخر اردیبهشت ماه شروع شده و تا سرانجام خردادماه ادامه خواهد یافت.

سومین جلسه از این سلسله نشست ها با حضور جعفر توزنده جانی؛ نویسنده کودک و نوجوان، غلامرضا بکتاش؛ شاعر حوزه کودک و نوجوان و اعضای باشگاه های کتابخوانی و سایر بچه ها گروه سنی 6 تا 17 سال برگزار گردید.

توزنده جانی با بیان اینکه هر اثر هنری بدون خیال خلق نمی گردد، بیان نمود: هر اثر هنری مانند داستان، شعر، نقاشی، مجمسه سازی و...، بدون خیال خلق نمی گردد و بسیاری از اختراعاتی که در زندگی روزمره استفاده می کنیم، همه ناشی از دنیاِ خیالی است. در داستان نویسی نیز به همین شکل باید عمل کنیم.

وی رکن اصلی در داستان نویسی را خیال دانست و اضافه نمود: شما باید در داستان نویسی توانایی و این قدرت خیالی را داشته باشید و وقایعی که در پیرامون تان می بینید، آن ها را کنار هم چیده و تبدیل به اثر داستانی کنید. هر اندازه که داستان و رمان می نویسید، باید دو برابر آن داستان بخوانید.

مولف میهمانی دیوها بهترین کارگاه برای نویسنده را خواندن داستان برشمرد و گفت: بهترین کارگاه برای یک نویسنده خواندن داستان است چه کوتاه و چه بلند. من در سال 56 در مقطع تحصیلی اول دبیرستان، اولین داستانم را نوشتم و سر کلاس خواندم. همه دانش آموزان از داستان من خوششان آمد و به شخصه تا آن روز در هیچ کارگاهی شرکت ننموده بودم. اما از دوم ابتدایی که خواندن و نوشتن را آموختم تا آن سن 16 سالگی که اولین داستانم را نوشتم، مرتب داستان می خواندم . در یک دوره ای کتاب هایی که از مهدی آذری چاپ شده بود، همه را مطالعه کردم.

داور چهار دوره جام باشگاه های کتابخوانی کشوری، ادامه داد: اگر قرار است یک داستان بنویسید، باید در مقابل 10 داستان بخوانید. وقتی یک داستان می خوانید، ذهن شما به صورت ناخودآگاه شیوه نوشتن را یاد می گیرد؛ هرچند طریقه خواندن کسی که می خواهد داستان بنویسد با یک خواننده معمولی زمین تا آسمان تفاوت دارد. با تمرکز بیشتر بخوانید و اگر به آغاز، میانه و سرانجام داستان خوب دقت کنید، پس از یک مدت قادر خواهید بود داستان های زیبایی بنویسید.

توزنده جانی در ادامه پس از خوانش داستان سراب از مهرانه نصیری از رامهرمز به نقد و آنالیز آن پرداخت و گفت: داستان با دیالوگ آغاز می گردد و در داستان های مبتنی بر دیالوگ، نویسنده خودش را کامل کنار کشیده و اجازه می دهد ساختار داستان به وسیله دیالوگ هایی که بیان می نماید، ماجرا را پیش ببرد.

وی اضافه نمود: داستان های ساخته شده براساس دیالوگ کار دشواری هستند. در بعضی داستان ها، فقط از خط تیره استفاده می نمایند و اسامی شخصیت ها در داستان آورده نشده و یا حذف می شوند، اما خواننده باید آن قدر زرنگ باشد که بتواند به وسیله دیالوگ ها، شخصیت ها را پیدا و حوادث داستان را دنبال کند.

توزنده جانی مشکل داستان سراب را دوگانگی و تناقض آن دانست و بیان نمود: از میانه داستان سراب دیالوگ تبدیل به روایت شده و زبان تغییر می نماید اما سرانجام داستان تراژیک و قشنگ است.

وی با مروری بر ساختار داستان کوتاه، ادامه داد: داستان کوتاه داستانی است که یک محور دارد و بر حول یک شخصیت یا ماجرا می چرخد. ویژگی این نوع داستان، داشتن طرح ساده و سریع، مبتنی بر دیالوگ و بدون شخصیت پردازی است. اما در رمان و داستان بلند، نویسنده این فرصت را دارد که چند فصل دیالوگ محور و فصل های دیگر براساس روایت را پیش ببرد.

ادبیات چه گفتن نیست، چگونه گفتن است

غلامرضا بکتاش؛ کارشناس شاعر کودک و نوجوان، در بخش دیگری از این نشست، گفت: علاقه به نوشتن در بچه ها از هدایت و دبیرستان آغاز می گردد. قطعه ادبی و انشاء به خودی خود یک قالب محسوب نمی شوند، بلکه باید به سمت داستان نویسی پیش رفته یا تبدیل به شعر گردد. بچه ها باید با زبان معیار بنویسند و تحت تأثیر ترانه های امروز قرار نگیرند.

بکتاش با بیان اینکه ادبیات چه گفتن نیست، چگونه گفتن است، شرح داد: درباره هر موضوعی آنطوری که دوست دارید صحبت کنید. نوع نگاه تان خاصِ خودتان باشد و از تقلید دوری کنید. بچه ها باید تقلید خودشان را پیدا نمایند، مثل اثر انگشت. نوشتن مثل ردپایی است که مخصوص خود شماست. هرچند ممکن است در یک مرحله ای تقلید کنید، ولی باید کم کم از قید تقلید رها شده و خودتان را پیدا کنید.

کارشناس شعر کیهان بچه ها، اضافه نمود: هیچ شاعر و نویسنده ای بدون کتاب خواندن نمی تواند پیروز گردد. هر شب باید بنویسید و نباید انتظار داشته باشید خام های اولیه را که می نویسید چاپ گردد. البته کار خوب حتما چاپ می گردد و نیز کار خلاق جای خودش را پیدا می نماید.

وی ادامه داد: نوجوانان خیلی عشق چاپ کتاب را دارند که کتابی در دستشان بگیرند و با کتاب پَز دهند، اما بعد پشیمان می شوند، چون کتاب برای پز دادن نیست. وقتی در چاپ کتاب پخته می شوید که آن کتاب بتواند به عنوان پل ارتباطی نویسنده و شاعر، مخاطب خودش را پیدا کند.

نویسنده کتاب آفرین بر آفتاب در ادامه به نقد اشعار سردوه شده در نشست پرداخت و گفت: شعر فردوسی برای بچه های 9 سال خیلی سنگین و زبان فردوسی برای شما سخت، پس بهتر است در این سن، شعر شاعران کودک و نوجوانی همچون افسانه شعبانی، مصطفی رحماندوست و ناصر کشاورز را بخوانید و در کنار آن اشعار حافظ، فردوسی و سعدی را هم اضافه کنید. کوشش کنید در این سن با چیزهایی که می توانید تجربه کنید، خیال پردازی کنید.

بکتاش ادامه داد: درباره کفشدوک، یک برگ درخت، گیاه اکالیپتوس، شعله عظیم فندک پالایشگاه آبادان و... یک شعر بنویسید. سراغ مفاهیم عظیمسالان نروید، چون سخن گفتن مثل شاعران عظیمسال، سخت و شما را از هدف تان دور می نماید. می توانید هر روز از خودتان سوال کنید و برای سوال هایتان شعر بنویسید و یا از هزاران هزار موضوع بهره ببرید.

این شاعر کودک و نوجوان گفت: بچه ها باید نوع نگاه شان را دقیق تر نمایند و از کیس شان که همان مغزشان است، مانیتور صورت شان و پنجره های روی مانیتور یعنی چشم هایشان، بتوانند خوب ببینند، با گوش هایشان خوب بشنوند، با بویایی بهتر حس نمایند و با چشایی شان مزه انواع غذاها را شعر نمایند. استفاده از حواس، مهم ترین اتفاق زندگی بچه ها است.

بکتاش در بخش دیگری از سخنان خود با بچه ها، تأکید کرد: بچه ها باید با طبیعت ارتباط برقرار نمایند و آنچه که خودشان دارند را به طبیعت ببخشند. مثلا دخترخانم ها روسری را به آسمان بدهند که می گردد روسری آسمان، به همین سادگی با روسری آبی آسمان یک شعر متولد می گردد. روسری دریا، پیراهن آبی دریا، پیراهن سرخ گیلاس ها، پتوی سبز چمن، استفاده از این کلمات جان بخشی به طبیعت و اشیاء و جان پنداری، شما را زودتر به شعر می رساند.

نویسنده اثر حال غنچه خوب است در پاسخ به این پرسش که بچه ها و نوجوانان چه شعری را چگونه بخوانند؟ اینگونه شرح داد: شعر برای سرگرمی نیست. هر شعری یک موجود است که باید کالبدشکافی گردد و در آن یک هسته و معنا وجود دارد. شعر دری به روی دنیا تازه برای ما باز می نماید. کوشش کنید شعرهایی را که می خوانید، حفظ کنید و با شعرها لذت ببرید. حفظ شعر یاری می نماید که وزن را یاد بگیرید و در آن زمان شما مثل یک جراح می توانید شعرها را نقد نموده و لذت ببرید.

بکتاش در سرانجام با نوید این قول به بچه ها گفت: برای تشویق علاقه مندان به شعر، اگر شعر برای من ارسال کنید در کیهان بچه ها بخش شعر به چاپ می رسانیم.