هیچ دانشی با نبوغ لحظه ای و کوشش های فردی به نتیجه نرسید، هلگولند به خاستگاه علم کوانتوم می پردازد - وبلاگ همه خوبا

به گزارش وبلاگ همه خوبا، خبرنگاران؛ کارلو روولی، فیزیکدان و بنیانگذار گرانش کوانتومی حلقه، ازجمله پیشگامان پژوهش در حوزه جاذبه کوانتوم است که عمدتا در این زمینه فعالیت دارد. از او به تازگی کتابی با عنوان هلگولند: درک معنای انقلاب کوانتومی با ترجمه سمانه نوروزی و به همت نشر چترنگ به چاپ رسید.

نوروزی معتقد است که مخاطب کتاب هلگولند همه افراد علاقه مند به مباحث علمی و فلسفی و به خصوص فلسفه علم، دانش کوانتوم و البته تاریخ علم است. خواندن این کتاب هیچ پیش نیازی ندارد و خواننده اهل مطالعه از آن بهره خواهد برد.

وی که پیشتر ترجمه کتاب جاهایی در جهانن که مهربانی مهم تر از قانون است از همین نویسنده را برعهده داشته، می گوید: مطالعات گسترده، تجربیات وسیع و تسلط کارلو روولی بر مباحث مختلف علمی و فلسفی و نیز اخبار و حوادث روز جهان فضایی در کتاب های او فراهم می آورد که خواننده احساس می نماید در گفت وگویی جاری با نویسنده است و تفکرات و واگویه های ذهنی او را می شنود. احترام روولی به ادیان و مذاهب و مکاتب فکری مختلف و درعین حال نگاه بی طرفانه او مخاطب را در راستای آرام به سمت سرانجامی راهنمایی می نماید که درب های متعددی برای مطالعات بعدی گگردده است.

در ادامه این گفت وگو بیشتر از کتابی می خوانیم که با روایتی روان و به دور از اصطلاحات و مباحث پیچیده ما را با نظریه کوانتوم آشنا می نماید.

کتاب هلگولند: درک معنای انقلاب کوانتومی نوشته کارلو روولی به تازگی با ترجمه شما از سوی نشر چترنگ منتشر شده است. ابتدا کمی درباره این کتاب و سرفصل های آن شرح دهید.

کتاب هلگولند، با رویکردی فلسفی و فیزیکی به خاستگاه علم کوانتوم پرداخته است. نویسنده میخواهد با آنالیز سیر تحول تاریخی تفکر بشری طی قرن های متمادی و به ویژه چند سده گذشته، علاوه بر روشن کردن پایگاه و منشأ اصلی دانش کوانتوم راهی برای درک این دانش پیچیده بیابد. نویسنده، فیزیک دان و فیزیک پیشه ای حرفه ای است و مطالعات و تجربیات بسیار گسترده و متنوعی در زمینه دانش فیزیک، فلسفه غرب و شرق (به خصوص هند) و تاریخ علم دارد. این پیشینه غنی در جای جای کتاب به یاری نویسنده آمده و ارتباط مجذوب کننده و ظریف و گاه آشکار میان مطالب و موضوعات مختلف را معرفی و گاه آنالیز نموده است.

کتاب با معرفی اجمالی دانشمند برجسته فیزیک، ورنر هایزنبرگ، علاقه مندی ها و توانایی های شگفت انگیز او شروع می گردد و در ابتدا مبانی نظریه کوانتوم به اجمال و با بیانی بسیار روان و شیرین به خواننده معرفی می گردد. در این میان از نقش دیگر دانشمندان هم عصر هایزنبرگ در پیشبرد نظریه غفلت نشده و اهمیت حضور دانشمندانی همانند دیراک به خوبی نشان داده شده است. در بخش دوم، نویسنده با معرفی پایه های ریاضی و فیزیکی نظریه خلاقیت و نامتعارف بودن ایده های هایزنبرگ و دیگر دانشمندان را به شیوایی ارائه داده و درک نظریه را آسان جلوه می دهد. بزرگ ترین حسن این کتاب، معرفی نظریه کوانتوم به دور از پیچیدگی های ریاضیات و فیزیک است؛ چنان که خواندن کتاب را برای مخاطب عام آسان و لذت بخش می نماید.

نویسنده در بخش سوم به مبانی فلسفی نظریه کوانتوم پرداخته، سیر تاریخی تحول تفکر بشر که در نهایت به نظریه زیبای کوانتوم منجر شده است. این بخش لذت بخش ترین بخش کتاب برای مخاطب عام خواهد بود، چراکه ارتباط میان تحولات تاریخی افکار بشری از هند باستان تا روسیه کمونیستی و دوران معاصر را به زیبایی نشان داده است.

مباحث مطرح شده در این اثر، روایتی ساده و داستانی دارد. این رویکرد چه نسبتی با ارتباط میان اثر و مخاطب دارد؟

این شیوایی بیان و تسلط روولی بر مباحث متنوع مطرح شده در کتاب که من در جایگاه مترجم کوشش کردم که آن را به برترین نحو به مخاطب فارسی زبان انتقال دهم، فرصت بسیار خوبی برای مخاطب کتاب فراهم می نماید تا به دور از پیچیدگی های نظری و بحث های سنگین ریاضی با زیباترین نظریه فیزیک به آرامی آشنا گردد. مخاطب جدی و علاقه مند به مبحث کوانتوم، بهره زیادی از دانش و اطلاعات خوب نویسنده می برد و در خاتمه به آرامی سطحی متفاوت از دانش نسبت به نظریه را تجربه می نماید.

در این کتاب همان طور که به نقش دانشمندان در پیشبرد علم توجه می گردد، از نقش افراد و مکاتب برای راهگشایی در راستا علم سخن می گوید. در این باره شرح دهید. پرداختن به این مساله چه اهدافی را دنبال می نماید؟

نویسنده در این کتاب و دیگر نوشته ها و کتاب هایش بر این مسأله تاکید زیادی دارد که هیچ دانش و دستاوردی در حیات بشر با نبوغ لحظه ای و کوشش های فردی به نتیجه نرسیده است. روولی در همه جا علاوه بر معرفی پیشرفت های فردی و نقش افراد در پیشبرد یک مطلب علمی، به اشتباهات و کوتاهی های همان فرد نیز اشاره می نماید و نقش مهم دیگر دانشمندان و فلاسفه و بزرگان به تصحیح اشتباه و راهنمایی جریان در راستا درست را از نظر دور نمی دارد. هیچ دانشمندی و هیچ جریان فکری ای بری از اشتباه و خطا نیست و این راه روشنی پیش پای افرادی می گذارد که در ابتدای راه قرار دارند.

مطالعات گسترده روولی در حوزه های فلسفه، تاریخ و فیزیک چه نقشی در پیشبرد اهداف نویسنده در نگارش این کتاب داشته است؟

مطالعات گسترده، تجربیات وسیع و تسلط کارلو روولی بر مباحث مختلف علمی و فلسفی و نیز اخبار و حوادث روز جهان فضایی در کتاب های او فراهم می آورد که خواننده احساس می نماید در گفت وگویی جاری با نویسنده است و تفکرات و واگویه های ذهنی او را می شنود. احترام روولی به ادیان و مذاهب و مکاتب فکری مختلف و درعین حال نگاه بی طرفانه او مخاطب را در راستای آرام به سمت سرانجامی راهنمایی می نماید که درب های متعددی برای مطالعات بعدی گگردده است.

هلگولند چه گروهی از خوانندگان را مخاطب قرار می دهد؟

مخاطب کتاب هلگولند همه افراد علاقه مند به مباحث علمی و فلسفی و به ویژه فلسفه علم، دانش کوانتوم و البته تاریخ علم است. خواندن این کتاب هیچ پیش نیازی ندارد و خواننده اهل مطالعه از آن بهره خواهد برد و اگر پیگیر جدی تر باشد می تواند با استفاده از منابع بسیار خوبی که در حین کار معرفی شده مباحث بسیاری بیابد. نگاه کاملا علمی نویسنده و تأکید او در جای جای کتاب بر پیچیدگی کوانتوم و این که نویسنده، کتاب هلگولند را پاسخی به ابهامات کوانتوم و حتی کوششی برای این پاسخ گویی نمی داند، قدم به قدم با مخاطب همراه است تا به درکی شفاف از بخش هایی از نظریه برسد.

چه شد که این کتاب را برای ترجمه انتخاب کردید؟ و از چالش هایی که در ترجمه با آن روبرو بودید، بگویید.

من پیش از این کتاب، کتاب جاهایی در جهانن که مهربانی مهم تر از قانون است از همین نویسنده را ترجمه نموده بودم. انجام این کار من را به کارهای نویسنده علاقه مند کرد و با پیشنهاد ناشر، نشر محترم چترنگ، تصمیم به ترجمه این کتاب گرفتم. بخش های مربوط به مبانی فلسفی نظریه برای من چالش برانگیز و پر از نکات تازه و مجذوب کننده بود. در ترجمه بخش های فلسفی کتاب از متخصصان این امر یاری زیاد و خوبی دریافت کردم که به شناخت پایه ای این بخش و سپس انتقال آن به مخاطب فارسی زبان یاری شایانی نموده است.

در حال حاضر کتابی در دست ترجمه و یا آماده انتشار دارید؟

کتابی با عنوان عصر گرانش نوشته رون کووِن، با همکاری نشر محترم پارسه در دست انتشار دارم که انتظار می رود تا سرانجام دی ماه به بازار نشر ارائه گردد. در این کتاب سیر حدودا یکصد ساله تاریخ گرانش به زیبایی و با تکیه بر پیشینه تاریخی دانش فیزیک و گرانش آنالیز و معرفی می گردد. اتفاق های تاریخی در کشف و پیشرفت این دانش بسیار زیبا و سپس پیشرفت های اخیر در این رشته با بیانی ساده برای مخاطب علاقه مند به مباحث گرانشی معرفی و ارائه شده است.