نمایش خود در رسانه های اجتماعی؛ از وبلاگ ها تا اینستاگرام

به گزارش وبلاگ همه خوبا، خبرنگاران- گروه فرهنگ: مجید سلیمانی ساسانی دانش آموخته دکتری علوم ارتباطات و مدیر گروه مطالعات رسانه پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در یادداشتی که در ادامه می خوانید به آنالیز موضوع نمایش تصاویر شخصی در شبکه های مجازی در ایران پرداخته است. متن این یادداشت به این توضیح است: نمایش خود به تاریخ زندگی بشر قدمت دارد. از ابتدای خلقت، هر انسانی در اندیشه تداوم از نشانه ها بهره برده است تا جنبه ای از حیات خود را برای هم عصران و آیندگان خود به نمایش گذارد. از نقاشی های کهن تا مکتوبات سنگی و کاغذی، نمایشی است از انسانی که در اندیشه تداوم است. همان گونه که امروز ما نیز، بعضاً شاید برای ثبت در تاریخ، متون مکتوب، فیلم ها و تصاویرمان را در رسانه های اجتماعی پست می کنیم. شاید که نشانه ها و نمایش شخصیت ما برای همیشه باقی بماند و معاصران و آیندگان، با توجه به نشانه های موجود از ما، ذهنیت خود را شکل دهند. در عبارت دیگر، ما با همین تصاویر و متون، خودمان را شکل می دهیم.

نمایش خود در رسانه های اجتماعی؛ از وبلاگ ها تا اینستاگرام

بدون شک، اولین رسانه های اجتماعی که به طورجدی ما را درگیر بازنمایی خود و بیان احوالاتمان نموده، وبلاگ ها بودند. جایی که بیشتر بر نشانه های متنی پایدار بود و مصاحبه با دیگر کاربران، با انتشار نظرات آنان همراه می شد. وبلاگ ها، شبکه ای از روابط جدید را در میان کسانی به وجود آورده بود که دستی بر قلم داشتند و با در نظر دریافت سنجش عملیاتی مفهوم طبقه در علوم اجتماعی، شامل طبقات برخوردارتر جامعه محسوب می شدند. بدین معنا که ضریب نفوذ اینترنت در عصر رسانه اجتماعی وبلاگ، به وضوح بسیار پایین تر از زمان کنونی بوده است و تعداد افراد بسیار کمی به وسیله اتصال رایانه به اینترنت از این رسانه اجتماعی بهره می بردند. وبلاگ ها و متون آن ها، فرایندی از تصدیق و مقابله در میان نویسندگان متون به واسطه لینک ها فراهم می کرد و مرتباً گفتارهای جدیدی را در طبقه برخوردار موجب می شد. تمایز متون وبلاگی – به عنوان یکی از متقدم ترین رسانه های اجتماعی – با دیگر متون منتشره در اینترنت، به فرایند انتشار آنان برمی گردد. زیرا اولین نویسندگان وبلاگی، نویسندگان نشریات مکتوب و اینترنتی بودند که این بار با آزادی عمل بیشتر نسبت به تحریریه خود مبادرت به انتشار مطالب در وبلاگ شخصی نموده و نظرات دیگر کاربران را درباره متون خود جویا شدند.

پست های وبلاگی، کم کم میان بسیاری از کسانی که توانایی نوشتن داشتند فراگیر شد و این مسئله باعث شکل گیری شبکه های جدیدی میان آنان شد. این شبکه ها را می توان در راستای ارجاعات و استناد نویسندگان به یکدیگر و ابراز نظرات درباره متون تلقی کرد. با همه این توصیفات، چند نتیجه کلی را می توان از عصر وبلاگ نویسی در تاریخ رسانه های اجتماعی گرفت. مهم ترین نتیجه این است که وبلاگ ها آن چنان میان طبقات مختلف اجتماعی فراگیر نبوده اند و عمدتاً محدود به نویسندگان و خوانندگان می شد. علاوه بر ضریب نفوذ اینترنت، ویژگی متنی وبلاگ ها نیز در عرصه نفوذ نخبگانی آن ها بی تأثیر نبود. متن ها در برابر تصاویر، هرگز فراگیر نبوده اند و همین ویژگی اولین قالب رسانه های اجتماعی نمی توانست آن ها را در عرصه عمومی مطرح کند. البته ویژگی فنی نیز بی تأثیر نبوده و اساساً خدماتی که وبلاگ ها برای ایجاد شبکه فراهم می کردند به نسبت امروز قابل اعتنا نبوده است. هرچند بدون شک وبلاگ نویسی در برابر شیوه های انتشار ماقبل خود، یک انقلاب محسوب می گردد. اما نکته دیگری در مورد وبلاگ نویسی و انتشار متون وجود دارد که شاید کمتر موردتوجه قرار گرفته است. این نکته به وجهی از مسئله برمی گردد که بیشتر با واژه میرایی پیغام شناخته می گردد. بدین معنا، یکی از اصلی ترین انگیزه های نویسندگان وبلاگی، ثبت پیغام خود در تاریخ و جلوگیری از میرایی آن بوده است و به واسطه همین کنش، به دنبال جاودانگی خود نیز بوده اند.

اما ورود تصویر به رسانه های اجتماعی، موجب تحول نشانه ها شد و امروز، بیشتر اطلاعات خروجی ما در شبکه بر اساس تصاویری است که پست می کنیم و متن ها، نشانه های ضعیف تری هستند و به مراتب، اطلاعات کمتری منتقل می نمایند. نسل جدید رسانه های اجتماعی، به نسبت وبلاگ ها، هم واجد ویژگی های شبکه ای تر هستند و هم با ورود تصویر – اعم از عکس و فیلم – حوزه عمومی نفوذ رسانه های اجتماعی در میان عامه مردم را گسترش داده اند. اینستاگرام در این میان پیشتاز است و به جرئت می توان گفت که این شبکه اجتماعی حتی به نسبت دیگر شبکه های اجتماعی – مانند فیس بوک – عرصه عمومی تری دارد و این ویژگی را نیز به واسطه تمرکز بر تصاویر به دست آورده است. در قیاس تحول رسانه های اجتماعی و نمایش خود، از وبلاگ ها تا اینستاگرام، فرایندی را می توان مشاهده کرد که عبور از متون و ورود به عرصه تصویر، کمترین وجه آن است. این تحول، از یک منظر، وجهی از عرفی شدن در نمایش خود و کوشش برای جلوگیری از میرایی پیغام دارد و از وجهی دیگر، موجب تغییر و عرفی شدن اولویت ها در همه عرصه های اجتماعی خواهد شد. زیرا عرصه های اجتماعی متأثر از برداشت های حوزه عمومی است و عرفی شدن و ساده سازی آن در ابعاد این تأثیرپذیری قابل فهم خواهد بود. تغییر مرجعیت های اجتماعی و تأثیر سلبریتی ها را می توان یکی از کمترین نشانه های عرفی شدن حوزه عمومی به واسطه تصویر تلقی کرد.

منبع: خبرگزاری مهر

به "نمایش خود در رسانه های اجتماعی؛ از وبلاگ ها تا اینستاگرام" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "نمایش خود در رسانه های اجتماعی؛ از وبلاگ ها تا اینستاگرام"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید